İşçinin Haklı Nedenle Fesih Hakkı ve Kıdem Tazminatı
Çalışma hayatında işçi ile işveren arasındaki en önemli belgelerden biri iş sözleşmesidir. Ancak her zaman iş ilişkileri sorunsuz ilerlemeyebilir. İş Kanunu, işçiye bazı durumlarda iş sözleşmesini haklı nedenle feshetme ve bu fesih sonucunda kıdem tazminatı hakkı elde etme imkânı tanımaktadır.
Bu yazımızda, işçi haklı fesih dilekçesi nasıl hazırlanır, maaş ödenmezse işten ayrılma hakkı nedir, haklı nedenle fesih yapan işçi hangi haklara sahip olur gibi en çok sorulan sorulara detaylı cevaplar bulabilirsiniz.
İşçi Hangi Durumlarda Haklı Nedenle Fesih Yapabilir?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesi, işçinin haklı nedenle fesih hakkını düzenlemiştir. Bu haller üç ana başlık altında toplanır:
- İşin yürütülmesi işçinin sağlığı veya yaşamı için tehlike oluşturuyorsa,
- İşveren veya işyerindeki başka kişiler bulaşıcı ya da işçinin işiyle bağdaşmayan bir hastalığa sahipse, işçi haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebilir.
Bu başlık, işçi tarafından en sık kullanılan fesih sebebidir. Örnek olarak:
- Maaşın ödenmemesi veya sürekli geç ödenmesi,
- Ücretin eksik ödenmesi,
- İşverenin işçiye veya aile üyelerine karşı onur kırıcı davranışlarda bulunması,
- İşçiye yönelik cinsel taciz, hakaret veya şiddet,
- İşçinin aldatılması ya da kandırılması,
Bu gibi durumlarda işçi derhal işten ayrılabilir ve kıdem tazminatına hak kazanır.
- İşyerinde bir haftadan fazla süreyle çalışmayı imkânsız hale getiren zorlayıcı nedenler ortaya çıkarsa, işçi haklı fesih hakkını kullanabilir.
Haklı Nedenle Fesih Yapan İşçinin Hakları
- Kıdem tazminatı hakkı kazanır ancak mutlaka en az 1 yıl çalışmış olması şartı aranır. (işyerinde çalışmış olmanıza rağmen sigortanız yapılmamış ise buna ilişkin de dava açılarak kıdem tazminatınıza hak kazanmanız sağlanabilir)
- Ödenmemiş maaş, fazla mesai, yıllık izin ücreti, hafta tatili ücreti gibi tüm işçilik alacaklarını talep edebilir,
- İhbar süresine uymak zorunda değildir, işten derhal ayrılabilir.
Haklı Fesih Dilekçesi Nasıl Yazılır?
Haklı nedenle fesih hakkını kullanmak isteyen işçi, mutlaka yazılı bir fesih dilekçesi hazırlamalıdır. Dilekçede şunlar yer almalıdır:
- İşçinin adı, soyadı ve çalıştığı pozisyon,
- İşyerinin adı,
- Haklı fesih sebebinin açıkça belirtilmesi (örneğin: maaş ödenmemesi, mobbing, fazla mesai alacağının ödenmemesi),
- Fesih tarihi.
Maaş Ödenmezse İşçi İşten Ayrılabilir mi?
Evet. İşçinin en temel hakkı olan ücret, düzenli olarak ödenmelidir. İşveren maaşı ödemezse veya sürekli geciktirirse, işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshederek kıdem tazminatına hak kazanır.
Bu durumda işçi:
- Haklı nedenle işten ayrıldığına ilişkin fesih dilekçesi yazarak işten ayrılabilir,
- Kıdem tazminatı ve ödenmeyen maaşlarını talep edebilir,
- İşsizlik maaşı başvurusunda bulunabilir.
Haklı Fesih Sonrasında İşsizlik Maaşı Alınabilir mi?
Evet. İşçi, işverenin kusuru nedeniyle işten ayrılmışsa ve son 3 yıl içinde en az 600 gün prim ödemişse İŞKUR’dan işsizlik ödeneği alma hakkına sahiptir.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Haklı nedenle fesih yapan işçi kıdem tazminatı alabilir mi?
Evet, işçi haklı nedenle fesih yaparsa kıdem tazminatına hak kazanır.
2. İhbar süresi gerekir mi?
Hayır. İşçi derhal işten ayrılabilir.
3. Haklı fesihte işçi tazminatını hemen alabilir mi?
İşveren ödeme yapmazsa, işçi arabuluculuk ve dava yoluyla haklarını alabilir.
4. Mobbing haklı fesih sebebi midir?
Evet. İşyerinde psikolojik baskı ve yıldırma (mobbing) yaşayan işçi, sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
5. İşçi haklı fesih dilekçesini nereye vermelidir?
Dilekçe işverene verilmelidir. Noter aracılığıyla gönderilmesi en güvenli yoldur.
